Design patternler veya tasarım desenleri(örüntüleri) yazılım geliştirme süreçlerinde sıklıkla karşılaşılan bazı problemlere karşı üretilmiş çözümlerdir. Design pattern bir kod parçasından ziyade bir problemi çözmek için tasarlanmış genel bir konsepttir.
Design Patternlerin Kullanım Nedeni
Design Patternler programlama problemlerine test edilmiş ve ispatlanmış çözümler sağladığından geliştirme sürecini hızlandırabilir. Beklenmedik yapısal hatalarla karşılaşma olasılığını azaltır. Aynı zamanda kullanılan design pattern konusunda tecrübeli yazılımcılar için de okuması kolay bir kod ortaya çıkmasını sağlar.
Design patternler yazılımcılar arasında anlaşmayı ve iletişimi kolaylaştıran ortak bir dil yaratır.
Design Pattern Türleri Nelerdir?
Creational Patterns(Yaratımsal Desenler)
Creational design patternler çeşitli nesne yaratma mekanizmaları sağlar. Bu mekanizmalar esnekliği ve yeniden kullanabilirliği arttırır. Birkaç örnek vermek gerekirse:
Singleton Pattern
Bir sınıftan sadece bir nesne oluşturulmasını ve o nesneye global erişim verilmesini amaçlayan tasarım desenidir. Loglama ve ayarlar gibi bir sınıftan sadece bir nesne oluşturulmasını istediğiniz durumlarda kullanabilirsiniz.
Factory Method Pattern
Nesne oluşturmak için bir arayüz tanımlamayı ve alt sınıfların yaratılacak nesnelerin türlerine karar vermesini sağlamayı amaçlayan tasarım desenidir. Birçok alt sınıfı olan bir üst sınıfınız varsa ve nesnelerin türlerine karar verme sorumluluğunu alt sınıflara vermek istiyorsanız bu deseni kullanabilirsiniz.
Prototype Pattern
Prototip olarak da bilinen yeni nesneler yaratmak için var olan nesneleri kopyalamayı sağlayan desendir. Yeni bir nesne oluşturmanın maliyetinin var olan bir nesneyi kopyalamaktan yüksek olduğu durumlarda kullanılır.
Structural Patterns(Yapısal Desenler)
Structural Desing Patternler sınıfların ve nesnelerin organizasyonunu basitleştirmeye odaklanır. Daha büyük proje yapılarını oluşturabilmek için nesneler ve sınıflar arasındaki ilişkileri yönetmeye yardımcı olurlar. Birkaç örnek vermek gerekirse:
Adapter Pattern
Birbiriyle uyumsuz olan iki Interface’in beraber çalışabilmesini amaçlayan desendir. Eğer elinizde var olan bir sınıf veya modülün bağlı olduğu Interface ihtiyacınız olanla uyumsuzsa bir adabter oluşturabilirsiniz. Bu özel nesne bir nesnenin Interface’ini diğer nesnenin anlayabileceği şekilde düzenler.
Decorator Pattern
Bir neseneye dinamik olarak yeni fonksiyonlar eklemek için kullanılır. Alt sınıf oluşturmaya esnek bir alternatiftir. Yapıyı değiştirmeden esnek ve yeniden kullanılabilir bir şekilde bir nesnenin davranışını değiştirmek veya yeni bir özellik eklemek için bu deseni kullanabilirsiniz.
Proxy Pattern
Bir nesne için başka bir nesneyi vekil olarak atamayı sağlar. Nesneye erişirken ekstra bir kontrol katmanı eklemek istiyorsanız kullanılabilir, güvenlik veya önbellekleme gibi.
Behavioral Patterns(Davranışsal Desenler)
Behavioral Design Patternler nesneler arasındaki iletişime ve birlikte çalışmaya odaklanır. Nesneler arasındaki akışı ve farklı senaryolarda nasıl etkileşime geçeceklerini tanımlamaya yardımcı olurlar. Birkaç örnek vermek gerekirse:
Chain of Responsibility Pattern
Gelen isteği bir dizi birbirine bağlı handlerdan geçirerek, her bir handlerın bu isteği gerçekleştirmeye veya zincirdeki bir sonraki handlera iletmeye karar verdiği yapıdır.
Mediator Pattern
Bir nesne tanımlayarak bu nesne aracılığıyla sistemde nesneler arasındaki iletişimi sağlayabilmek, bağımlılıkları azaltmak ve iletişimi daha esnek bir hale getirmek için kullanılır. Birbirleriyle iletişim kurması gereken nesneleriniz varsa ve aralarında direk bir bağımlılık olmasını istemiyorsanız bu iletişimi Meditor nesnesi aracılığıyla sağlayabilirsiniz.
Observer Pattern
Nesneler arasında bire çok bir bağımlılık kurarak bir nesnenin durumu değiştiğinde otomatik olarak o nesneye bağlı nesnelerin haberdar edilmesi ve güncellenmesini amaçlar.
Sonuç
Sonuç olarak, tasarım desenleri yazılım geliştirme sürecinde karşılaşılan yaygın sorunlara çözüm sunarak daha okunabilir, esnek ve sürdürülebilir kodlar oluşturmamızı sağlar. Bu desenler, deneyimli ve yeni başlayan geliştiriciler için güçlü araçlar sunar, böylece daha verimli bir kod yazma süreci sağlarlar. Tasarım desenleri yazılım endüstrisindeki başarıyı ve kaliteyi artırmak için vazgeçilmez birer unsurdur.